IFRS 9 (International Financial Reporting Standard 9) là một trong những chuẩn mực kế toán quan trọng nhất về công cụ tài chính. Nó thay thế IAS 39, mang lại sự minh bạch và chính xác hơn trong báo cáo tài chính. Vậy IFRS 9 có gì khác biệt? Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì khi áp dụng? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này!
IFRS 9 Là Gì?
IFRS 9 được ban hành bởi Hội đồng Chuẩn mực Kế toán Quốc tế (IASB) và có hiệu lực từ 01/01/2018. Chuẩn mực này quy định về phân loại, đo lường và ghi nhận công cụ tài chính, bao gồm tài sản tài chính, nợ tài chính và công cụ phái sinh.
Trước đây, IAS 39 có những quy định phức tạp và không phản ánh chính xác rủi ro tín dụng. IFRS 9 ra đời để đơn giản hóa và tăng cường tính minh bạch trong kế toán công cụ tài chính.
Điểm Khác Biệt Giữa IFRS 9 Và IAS 39
Trước khi có IFRS 9, IAS 39 sử dụng mô hình tổn thất phát sinh (incurred loss), nghĩa là chỉ ghi nhận tổn thất tín dụng khi có bằng chứng rõ ràng. Điều này khiến báo cáo tài chính không phản ánh đầy đủ rủi ro tài chính.
IFRS 9 thay đổi hoàn toàn mô hình này, chuyển sang mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL – Expected Credit Loss). Điều này giúp doanh nghiệp:
- Ghi nhận tổn thất sớm hơn, tránh rủi ro tiềm ẩn.
- Phản ánh chính xác hơn giá trị tài sản tài chính.
- Đơn giản hóa quy trình phân loại tài sản tài chính.
Ba Thành Phần Chính Của IFRS 9
IFRS 9 bao gồm ba nội dung chính:
- Phân loại và đo lường tài sản tài chính
- Ghi nhận tổn thất tín dụng kỳ vọng
- Kế toán phòng ngừa rủi ro
Chúng ta sẽ đi sâu vào từng nội dung để hiểu rõ hơn!
1. Phân Loại Và Đo Lường Tài Sản Tài Chính Theo IFRS 9
Các Nhóm Tài Sản Tài Chính
IFRS 9 phân loại tài sản tài chính thành ba nhóm chính, dựa trên mô hình kinh doanh và đặc điểm dòng tiền:
FVTPL (Fair Value Through Profit or Loss) – Ghi nhận theo giá trị hợp lý và biến động được tính vào lãi/lỗ.
FVOCI (Fair Value Through Other Comprehensive Income) – Ghi nhận theo giá trị hợp lý nhưng lãi/lỗ chưa thực hiện sẽ được ghi vào vốn chủ sở hữu.
AC (Amortized Cost) – Ghi nhận theo giá trị ghi sổ, phù hợp với các khoản cho vay và trái phiếu nắm giữ đến đáo hạn.
Quy Tắc Phân Loại
IFRS 9 yêu cầu doanh nghiệp xác định mô hình kinh doanh và đặc điểm dòng tiền để phân loại tài sản tài chính.
2. Ghi Nhận Tổn Thất Tín Dụng Kỳ Vọng (ECL)
Mô Hình Tổn Thất Kỳ Vọng (ECL)
Khác với IAS 39, IFRS 9 áp dụng mô hình tổn thất tín dụng kỳ vọng (ECL) để ghi nhận tổn thất tài chính ngay cả khi chưa có bằng chứng rõ ràng.
Ba giai đoạn của mô hình ECL:
- Giai đoạn 1 (Stage 1): Không có dấu hiệu suy giảm tín dụng → Ghi nhận tổn thất trong 12 tháng.
- Giai đoạn 2 (Stage 2): Suy giảm tín dụng nhưng chưa vỡ nợ → Ghi nhận tổn thất suốt vòng đời tài sản.
- Giai đoạn 3 (Stage 3): Mất khả năng thanh toán → Ghi nhận tổn thất tối đa.
Ảnh Hưởng Đến Doanh Nghiệp
Việc áp dụng mô hình ECL có thể khiến chi phí dự phòng tăng lên, đặc biệt với các ngân hàng và tổ chức tín dụng. Doanh nghiệp cần phải cập nhật dữ liệu tín dụng liên tục để phản ánh tổn thất kỳ vọng một cách chính xác.
3. Kế Toán Phòng Ngừa Rủi Ro Theo IFRS 9
IFRS 9 giúp đơn giản hóa kế toán phòng ngừa rủi ro, giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong quản lý rủi ro tài chính.
Ba loại phòng ngừa rủi ro chính:
- Phòng ngừa rủi ro giá cả hàng hóa
- Phòng ngừa rủi ro tỷ giá
- Phòng ngừa rủi ro lãi suất
IFRS 9 cho phép doanh nghiệp sử dụng các công cụ tài chính phái sinh như hợp đồng tương lai, hoán đổi, quyền chọn để bảo vệ tài chính.
Ảnh Hưởng Của IFRS 9 Đến Doanh Nghiệp
IFRS 9 ảnh hưởng lớn đến ngành ngân hàng, tài chính và bảo hiểm, do họ phải điều chỉnh phương pháp đánh giá rủi ro tín dụng.
1. Lợi ích của IFRS 9
Minh bạch hơn trong báo cáo tài chính
Phản ánh chính xác rủi ro tín dụng
Cải thiện quản lý tài chính và đầu tư
2. Thách Thức Khi Áp Dụng IFRS 9
Cần cập nhật hệ thống kế toán và phần mềm quản lý
Tăng chi phí do yêu cầu dự phòng rủi ro cao hơn
Nhân sự cần được đào tạo để hiểu IFRS 9
IFRS 9 mang lại sự thay đổi lớn trong kế toán công cụ tài chính, giúp doanh nghiệp phản ánh trung thực hơn tình hình tài chính.
Việc chuẩn bị sớm và đào tạo nhân sự sẽ giúp doanh nghiệp tránh các rủi ro khi áp dụng chuẩn mực này.
Câu Hỏi Thường Gặp Về IFRS 9
IFRS 9 có bắt buộc áp dụng không?
Có, đối với các công ty niêm yết và tổ chức tài chính.
IFRS 9 có ảnh hưởng đến doanh nghiệp ngoài ngành ngân hàng không?
Có. Tất cả doanh nghiệp có công cụ tài chính đều bị ảnh hưởng.
Doanh nghiệp cần làm gì để chuẩn bị cho IFRS 9?
Cần cập nhật hệ thống kế toán, đánh giá rủi ro tín dụng và đào tạo nhân sự.
Bạn có thắc mắc về IFRS 9? Liên hệ với chuyên gia tài chính ngay để được tư vấn!
