Thuế thu nhập cá nhân ( thuế TNCN ) là một trong những nghĩa vụ quan trọng của người lao động. Không chỉ ảnh hưởng đến thu nhập hàng tháng, người lao động cần nắm rõ các quy định về thuế thu nhập cá nhân để thực hiện tốt trách nhiệm và bảo vệ quyền lợi cho mình. Nếu bạn đang quan tâm và cần giải đáp về thuế TNCN hãy tham khảo bài viết sau đây.
Thuế TNCN là gì?
Một cách dễ hiểu, thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền mà người lao động phải trích từ thu nhập để nộp vào ngân sách nhà nước sau khi đã giảm trừ theo quy định của pháp luật. Thu nhập của một người sẽ được tính từ nhiều nguồn khác nhau như tiền lương, tiền công, kinh doanh, tiền chuyển nhượng bất động sản,…
Mục đích chính của việc nộp thuế là tạo ra nguồn ngân sách để xây dựng và phát triển đất nước. Hơn nữa, thuế thu nhập cá nhân sẽ không đánh vào người có thu nhập thấp, góp phần điều tiết lại thu nhập, giảm sự chênh lệch giàu nghèo trong xã hội.
Vai trò của thuế thu nhập cá nhân
Mỗi quốc gia sẽ có quy định và mục đích sử dụng khác nhau. Dù vậy, thuế thu nhập cá nhân có ý nghĩa rất quan trọng đối với nền kinh tế và xã hội của mỗi nước, nhất là đối với Việt Nam. Dưới đây là lý do.
Nguồn thu quan trọng cho nhà nước
Thuế là khoản thu chủ yếu của ngân sách nhà nước, mà ở đó, thuế thu nhập cá nhân đóng góp một phần đáng kể. Ngân sách nhà nước dồi dào thì các hoạt động hành chính, đầu tư công, phúc lợi xã hội, quốc phòng an ninh mới mạnh mẽ.
Ngoài ra, nhà nước có nguồn vốn để đầu tư phát triển kinh tế, nâng cao đời sống dân cư.
Đảm bảo công bằng xã hội
Tại Việt Nam, bộ phận dân cư thu nhập thấp còn đông, chênh lệch giàu nghèo còn khá rõ rệt.
Nhờ đó, khi áp dụng mức thuế suất lũy tiến, người có thu nhập cao hơn sẽ phải đóng thuế nhiều hơn. Thông qua các mức thuế khác nhau áp dụng cho các nhóm thu nhập khác nhau, thu nhập cá nhân giúp giảm thiểu khoảng cách giàu nghèo, cân bằng phân phối thu nhập trong xã hội.
Điều tiết nền kinh tế vĩ mô
Thuế thu nhập cá nhân trở thành công cụ đắc lực giúp nhà nước kiểm soát và điều tiết lại nền kinh tế. Cụ thể, nhà nước có thể điều chỉnh thuế suất và các khoản miễn giảm thuế, nắm bắt được tổng cầu và cung trong nền kinh tế, từ đó hỗ trợ cho các mục tiêu ổn định kinh tế và phát triển bền vững.
Phát hiện nguồn thu bất hợp pháp, khuyến khích tuân thủ pháp luật
Nhờ có thuế thu nhập cá nhân là gì, nhà nước có khả năng phát hiện và hạn chế các hành vi phạm pháp của nhiều cá nhân, khuyến khích tuân thủ pháp luật, tăng cường sự minh bạch và trách nhiệm của cá nhân đối với cộng đồng.
Đến đây chắc bạn đã hiểu được tầm quan trọng của thuế thu nhập cá nhân là gì. Do đó, khoản thu này không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý mà còn là một hành động thiết thực để mỗi cá nhân đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.
Đối tượng nào phải nộp thuế thu nhập cá nhân
Đối tượng phải nộp thuế thu nhập cá nhân là gì? Bao gồm những ai? Đây là câu hỏi được nhiều người thắc mắc nhất hiện nay. Dưới đây là câu trả lời.
Căn cứ theo Điều 2 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 quy định có 2 đối tượng phải thực hiện đóng thuế thu nhập cá nhân:
- Cá nhân cư trú:
- Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên tính trong một năm dương lịch hoặc tính theo 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam;
- Hoặc có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam, bao gồm cả nơi ở đăng ký thường trú hoặc nhà thuê để ở tại Việt Nam theo hợp đồng thuê có thời hạn.
- Cá nhân không cư trú:
- Là người không đáp ứng đủ các điều kiện để được xem là cá nhân cư trú tại Việt Nam.
- Những cá nhân này chỉ phải nộp thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập phát sinh tại Việt Nam. Thường là những người nước ngoài đến Việt Nam sinh sống và làm việc.
Lương bao nhiêu thì phải đóng thuế thu nhập cá nhân
Tại Việt Nam, cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân khi thu nhập của họ vượt quá mức giảm trừ gia cảnh theo quy định của pháp luật.
Vậy mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân là gì? Mức giảm trừ gia cảnh là số tiền được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của đối tượng nộp thuế là cá nhân cư trú. Căn cứ theo quy định tại Điều 1 Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14, mức giảm trừ gia cảnh được tính dựa trên hai phần chính:
- Giảm trừ cho bản thân người nộp thuế: 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm).
- Giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc: 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc mà người nộp thuế đang nuôi dưỡng.
Người phụ thuộc bao gồm những ai?
Người phụ thuộc là người mà đối tượng nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng, tại điểm d khoản 1 Điều 9 Thông tư 111/2013/TT-BTC được quy định như sau:
- a) Con chưa thành niên; con bị tàn tật, không có khả năng lao động;
- b) Các cá nhân không có thu nhập hoặc có thu nhập không vượt quá mức quy định, bao gồm con thành niên đang học đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp hoặc học nghề; vợ hoặc chồng không có khả năng lao động; bố, mẹ đã hết tuổi lao động hoặc không có khả năng lao động; những người khác không nơi nương tựa mà người nộp thuế phải trực tiếp nuôi dưỡng.
Hướng dẫn cách tính thuế thu nhập cá nhân
Để xác định được thuế thu nhập cá nhân là gì, dưới đây là từng bước cụ thể:
Xác định thu nhập chịu thuế
Thu nhập chịu thuế = Thu nhập từ tiền lương, tiền công – Các khoản giảm trừ.
Các khoản giảm trừ bao gồm: giảm trừ gia cảnh cho bản thân và người phụ thuộc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học.
Ví dụ:
- Nếu một cá nhân không có người phụ thuộc và có thu nhập hàng tháng trên 11 triệu đồng, cá nhân đó sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân.
- Nếu một cá nhân có thu nhập 20 triệu đồng/tháng và nuôi 1 người phụ thuộc, thu nhập chịu thuế sẽ được tính như sau:
Thu nhập chịu thuế= 20.000.000−(11.000.000+4.400.000)=4.600.000 đồng/tháng
Như vậy, cá nhân này phải nộp thuế thu nhập cá nhân trên phần thu nhập 4,6 triệu đồng còn lại sau khi giảm trừ.
Tính khoản tiền chi trả cho thuế thu nhập cá nhân
Có 3 cách tính thuế thu nhập cá nhân dành cho 3 đối tượng khác nhau:
- Cá nhân có hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên: Tính thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế lũy tiến từng phần. Dưới đây là các bậc thuế và biểu thuế suất hiện hành theo quy định của pháp luật Việt Nam:
| Bậc thuế | Thu nhập tính thuế/tháng (triệu đồng) | Thuế suất (%) |
| 1 | Đến 5 | 5% |
| 2 | Trên 5 đến 10 | 10% |
| 3 | Trên 10 đến 18 | 15% |
| 4 | Trên 18 đến 32 | 20% |
| 5 | Trên 32 đến 52 | 25% |
| 6 | Trên 52 đến 80 | 30% |
| 7 | Trên 80 | 35% |
- Cá nhân không có hợp đồng lao động hoặc hợp đồng lao động dưới 3 tháng: Khấu trừ thuế thu nhập cá nhân tại nguồn 10%.
- Cá nhân không cư trú: Khấu trừ 20%.
Những lưu ý quan trọng khi nộp thuế thu nhập cá nhân là gì?
Khi nộp thuế thu nhập cá nhân, có một số lưu ý quan trọng mà người nộp thuế cần chú ý để đảm bảo thực hiện đúng nghĩa vụ thuế và tránh các sai sót không đáng có:
Xác định đúng thu nhập chịu thuế
Trước hết, phải phân biệt rõ các loại thu nhập chịu thuế, đừng bỏ sót bất kỳ khoản thu nhập nào, dù nhỏ hay không thường xuyên, để tránh sai sót trong kê khai và bị phạt sau này.
Ngoài ra bạn cũng cần tìm hiểu rõ ràng các khoản thu nhập được miễn thuế, quy định về giảm thuế và hoàn thuế để bảo vệ quyền lợi của mình.
Chú ý đến kỳ tính thuế thu nhập cá nhân và thời hạn kê khai, nộp thuế
Tương ứng với mỗi khoản thu nhập chịu thuế sẽ có các kỳ tính thuế thu nhập cá nhân khác nhau, gồm kỳ tính thuế theo năm và tính thuế theo từng lần phát sinh thu nhập. Nghĩa vụ của người nộp thuế là kê khai và nộp thuế thu nhập cá nhân theo từng kỳ tính thuế. Mỗi kỳ tính thuế đều có quy định thời hạn mà người nộp thuế phải tuân thủ.
Việc nắm rõ kỳ tính thuế và thời hạn kê khai, nộp thuế thu nhập cá nhân rất quan trọng để tránh vi phạm các quy định về thuế, từ đó tránh bị phạt chậm nộp hoặc các chế tài khác.
Giữ lại các chứng từ liên quan
Luôn giữ lại các chứng từ, hóa đơn, và biên lai liên quan đến các khoản thu nhập, chi phí giảm trừ, và các khoản thuế đã nộp. Những tài liệu này sẽ giúp bạn dễ dàng đối chiếu khi có tranh chấp hoặc cần giải trình với cơ quan thuế.
Sử dụng đúng biểu mẫu kê khai
Các mẫu kê khai có thể thay đổi theo thời gian, vì vậy hãy thường xuyên cập nhật thông tin từ cơ quan thuế hoặc website chính thức của Tổng cục Thuế.
Trên đây là tất cả thông tin về thuế thu nhập cá nhân là gì. Đồng thời bài viết cũng cung cấp chi tiết cách tính thuế thu nhập cá nhân đối với từng đối tượng. Hy vọng đã giúp bạn nắm vững những yếu tố liên quan đến thuế thu nhập cá nhân để thực hiện đúng nghĩa vụ và bảo vệ quyền lợi cho mình. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến thuế, hãy tham gia Cộng đồng Ngành Kế Toán hoặc liên hệ hotline để nhận tư vấn nhanh nhất và chính xác nhất.
